De Broeders der Christelijke Scholen in Congo

De Broeders van de Christelijke Scholen in Congo en andere Afrikaanse kolonies.
Er verschijnt de laatste jaren veel kritiek op het kolonialisme in het algemeen en het Belgisch
kolonialisme in Congo in de 19de en 20ste eeuw.
Vermoedelijk zijn er veel kolonisten met verkeerde bedoelingen naar Afrika getrokken, zeker
achteraf bekeken. Maar ongetwijfeld zijn er ook mensen met veel idealisme naar het zuiden
gereisd.

In 1900 had koning Leopold II zelf al een oproep gedaan aan de Broeders om in Congo mis-
sieposten op te zetten. Om één of andere reden zijn de broeders er toen niet op ingegaan. Pas
in 1908, wanneer Leopold II was gedwongen of Congo af te staan aan de Belgische regering,
gingen de Broeders akkoord om met scholen in missieposten te beginnen. Een jaar later ver-
trokken vanuit Groot-Bijgaarden reeds vijf broeders:
    • De Cuyper Aimé (broeder Méry Raphael) (°Eine 1876 +Boma 1914)
    • Verschoore Victor (broeder Hilaris) (°Roeselare 1882 + Groot-Bijgaarden 1931)
    • Reymen Victor (broeder Marien) (°Wanzé 1878 + Verviers 1918)
    • Bayens Dominique (broeder Macé Dominique) (°Wichelen 1868 + Groot-Bijgaarden 1952)
    • Viance Henri (broeder Médard) (°Verviers 1881 + Ciney 1956)

Vijf jaar later zou eerstgenoemde al overlijden door allerlei tropische ziekten. Dat was voor de
vertrekkers ook geen verrassing. Het was algemeen geweten dat blanken zeer kwetsbaar wa-
ren voor onbekende bacteriën en virussen.
Zijn vervanger Taets Julien (°Gent 1874) zou er twee jaar later ook overlijden.
In totaal zullen 199 broeders van de Christelijke Scholen een korte of lange tijd in Midden-
Afrika verblijven.
Over deze broeders konden wij onlangs twee naslagwerken op de kop tik-
ken. Het zijn louter fotogalerijen.
‘Zaaiers onder de Afrikaans Hemel 1909-1984’ waarin 125 broeders worden vermeld.
‘Zaaiers onder de Afrikaanse Zon 1909-2010’ waarin naast dezelfde 125 nog 74 bijkomen-
de broeders worden vermeld.

De koloniale broeders worden er vermeld volgens hun overlijdensdatum.
In deze boeken stellen we vast dat Congolezen en andere afrikanen vanaf het begin van de
missie konden intreden. Zo wordt reeds in 1923 het overlijden gemeld van Philémon Fundi
(°Kutu 1903 +Tumba 1923). In totaal worden een twintig Afrikanen in de boeken vermeld.
Dit is toch een opvallend gegeven, gezien Afrikanen toch voor vele jobs uitgesloten bleven.
Beide boeken zijn binnen enkele weken in ons documentatiecentrum ter inzage.
Hieronder ter illustratie enkele vermelde broeders.

Lijst van de missionarissen (PDF)

Jan Erkelbout

---